หญ้าทะเล (seagrass)
สาหร่าย (algae)
ความหลากหลายทางชีวภาพในแนวปะการัง
แนวปะการังเป็นแหล่งที่มีความอุดมสมบูรณ์และมีความหลากหลายของสัตว์ทะเลนับร้อยชนิดมาอาศัยอยู่รวมกัน ทั้งสัตว์มีกระดูกสันหลังและไม่มีกระดูกสันหลัง โดยมีปะการังเป็นสัตว์กลุ่มใหญ่ และนอกจากนี้ยังมีสัตว์กลุ่มอื่นๆ ที่พบทั่วไปในแนวปะการัง ได้แก่
สาหร่ายมีความสำคัญทั้งในด้านของการเป็นอาหารให้กับสัตว์น้ำนานาชนิต ซึ่งเป็นห่วงโซ่อาหารของระบบนิเวศแนวปะการังแล้ว ยังมีความสำคัญในด้านของเป็นแหล่งหลบภัยให้กับสัตว์น้ำ เล็กๆ อีกด้วย นอกจากนี้สาหร่ายบางชนิดยังสามารถสร้างหินปูนขึ้นในตัวของมัน ที่เรียกกันว่า สาหร่ายหินปูน (calcareous algae) ซึ่งเมื่อตายลงสาหร่ายเหล่านี้จะทับถมกันกลายเป็นแนวปะการังอีกแห่งด้ว
หญ้าทะเลเป็นพืชชนิดหนึ่งที่เจริญเติบโตอยู่ในทะเล มีดอกและเมล็ด สามารถเจริญเติบโตได้ดีในบริเวณน้ำตื้นที่มีแสงแดดส่องถึง หญ้าทะเลนอกจากจะเป็นแหล่งอาหารที่สำคัญของสัตว์น้ำหลายชนิดแล้ว ยังเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของสัตว์น้ำวัยอ่อน นอกจากนั้นหญ้าทะเลยังมีส่วนช่วยในการป้องกันการกัดเซาะหน้าดินและดักตะกอนที่พัดพามาตามกระแสน้ำบริเวณริมฝั่งได้อีกด้วย
ฟองน้ำ (sponge)
ฟองน้ำเป็นสัตว์อีกประเภทหนึ่งที่อาศัยอยู่ในทะเล โดยทั่วไปพบเห็นได้ตามแนวปะการัง โดยฟองน้ำจะมีลักษณะรูปทรงแตกต่างกัน ตั้งแต่ขนาดเล็ก ไปจนถึงขนาดใหญ่ ทั้งแบบเคลือบอยู่บนพื้นที่ แบบกิ่ง แบบก้อน แบบแผ่น แบบแจกัน หรือแบบถ้วย หลายชนิดมีสีสันที่สวยงาม
กัลปังหาและแส้ทะเล
(sea fan and sea whip)
กัลปังหา และแส้ทะเลเป็นสัตว์ในกลุ่มเดียวกับปะการังอ่อน แต่กัลปังหามีกิ่งก้านซึ่งมีแกนแข็งเพราะโครงสร้างมีหินปูนอัดอยู่และมีกอร์โกนินซึ่งเป็นโปรตีนชนิดหนึ่งแทรกเป็นองค์ประกอบ ทำให้ตัวกัลปังหาสามารถโอนเอนไปตามกระแสน้ำได้
หนอนทะเล (Polychaete)
หนอนทะเล อาศัยอยู่ในแนวปะการังด้วยกันหลายชนิด ทั้งตัวกลม และตัวแบน หนอนทะเลบางชนิดฝังตัวอยู่ตามก้อนปะการังหรือในทราย โดยจะมีอวัยวะคล้ายพู่ขนสีสันสวยงามยื่นออกมาเพื่อใช้ในการหายใจ บางชนิดสามารถว่ายน้ำได้อย่างอิสระโดยการสร้างท่อหุ้มลำตัวไว้
ครัสเตเชียน (crustacean)
สัตว์กลุ่มนี้ที่พบได้ในแนวปะการัง ได้แก่พวกกุ้งและปู หลายชนิดในเวลากลางวันจะซ่อนตัวจากศัตรูตามซอกตามโพรง ในแนวปะการัง
หรือบางชนิดจะใช้การพรางตัวให้กลมกลืนกับสภาพแวดล้อมโดยรอบ ซึ่งทำให้พบเห็นยากในเวลากลางวัน แล้วจะออกหากินในเวลากลางคืน ซึ่งสัตว์ในกลุ่มนี้ที่พบได้ในแนวปะการัง ได้แก่ ปู และกุ้ง เป็นต้น
ปะการังอ่อน (soft coral)
ปะการังอ่อน เป็นสัตว์จำพวกเดียวกับปะการังแข็ง แต่ไม่สร้างโครง
สร้างหินปูนห่อหุ้มตัวเหมือนปะการังแข็ง มีเพียงหินปูนขนาดเล็กที่เรียงกันอยู่ภายในตัว เพื่อช่วยในการคงรูปร่างไว้ ปะการังอ่อนชอบอาศัยอยู่ตามบริเวณที่มีกระแสน้ำเชี่ยว ซึ่งสีสันของปะการังอ่อนจะมีสีสันที่สวยงามเป็นที่ดึงดูดของนักท่องเที่ยวที่พบเห็น
ดอกไม้ทะเล (sea anemone)
ดอกไม้ทะเลจัดเป็นสัตว์ชนิดหนึ่งอยู่ในกลุ่มเดียวกับปะการังแข็ง แต่ไม่สามารถสร้างโครงสร้างหินปูนได้ มีรูปร่างเป็นทรงกระบอก มีด้านล่างเป็นฐานสำหรับพยุงตัวยึดติดกับก้อนหิน ดอกไม้ทะเลมีสีสันสวยงาม มีหนวดซึ่งมีพิษไว้สำหรับจับเหยื่อ เช่น ปลาขนาดเล็ก และใช้สำหรับการป้องกันตัว
หอยและหมึก (molluse)
หอยและหมึก สามารถแบ่งชนิดและประเภทออกได้เป็น 6 กลุ่ม ได้แก่ กลุ่มหอยฝาชีโบราณ กลุ่มลิ่นทะเล กลุ่มหอยงาช้าง กลุ่มหอยฝาเดียว กลุ่มหอยสองฝาและกลุ่มหมึก แต่โดยทั่วไปที่พบในแนวปะการังมีเพียงกลุ่มหอยฝาเดียว เช่น หอยนมสาว หอยเป๋าฮื้อ ทากทะเล อีกพวกที่พบคือกลุ่มหอยสองฝาและกลุ่มหมึก เช่น หอยสังข์แตร หอยมือเสือ หมึกกล้วยและหมึกยักษ์
สัตว์ที่มีผิวหนังเป็นปุ่ม (echinoderm)
เป็นสัตว์ที่มีโครงร่างภายนอกมีลักษณะเป็นแผ่นหินปูน ทำให้ผิวลำตัวมักมีหนามรูปร่างต่างๆกัน โดยเฉพาะในบริเวณแนวปะการัง ได้แก่ เม่นทะเล ปลิงทะเล ดาวทะเล และดาวขนนก เป็นต้น
เพรียงหัวหอม (ascidians)
สัตว์กลุ่มนี้ส่วนมากแล้วจะสามารถพบเห็นได้ตามแนวสาหร่าย โดยเฉพาะสาหร่ายสีเขียวแกมน้ำเงิน ซึ่งสาหร่ายชนิดนี้จะช่วยให้เพรียงหัวหอมได้รับปริมาณสารอาหารเพิ่มมากขึ้น เพรียงหัวหอมที่พบมีอยู่ด้วยกันหลายแห่ง บางแห่งมีสีสันและลวดลายสวยงามมาก
ปลา (fish)
ปลาในแนวปะการังมีอยู่ด้วยกันหลายชนิด ปลาในแนวปะการังมีประโยชน์ทั้งในด้านของการเป็นแหล่งอาหารให้กับมนุษย์ และสัตว์ในท้องทะเล รวมถึงสร้างความสวยงานและสร้างความสมดุลให้กับระบบนิเวศในท้องทะเล การที่ปลาแต่ละกลุ่มแต่ละชนิดจะมีการดำรงชีวิตที่แตกต่างกันนั้น มีส่วนช่วยทำให้ไม่เกิดการแก่งแย่งอาหารและก่อให้เกิดความสมดุลต่อระบบนิเวศในแนวปะการัง
